Hygge – co to znaczy w świecie wnętrz? Zasady i inspiracje

Data aktualizacji 13.06.2024

Hygge to więcej niż trend. To sposób na życie. Wnosi do naszych domów ciepło i harmonię, przy minimalnym nakładzie sił. Jak osiągnąć stan hygge? Jak wprowadzić go do każdego wnętrza w domy? W tym artykule przeniesiemy Cię w świat, gdzie każdy detal ma znaczenie. Gdzie prostota spotyka się z elegancją. Gdzie codzienność staje się wyjątkowa. Przygotuj się na podróż pełną inspiracji.

Hygge – co to za filozofia?

Hygge jest czymś znacznie więcej niż po prostu stylem wystroju wnętrza. Można śmiało powiedzieć, że jest sposobem na życie. Sposobem prowadzącym do szczęśliwej codzienności.

Filozofia hygge wywodzi się z Danii. Słowo nie ma idealnego odpowiednika w języku polskim. Można je zdefiniować jako uczucie komfortu, równowagi wewnętrznej i przytulności, połączone z docenianiem prostych przyjemności dnia. Skupia koncentrację na cieszeniu się z małych rzeczy. Ba – na cieszeniu się z tego, co nazywalibyśmy nicnierobieniem, tudzież po prostu odpoczywaniem.

Czas spędzony z przyjaciółmi. Smak ulubionej herbaty. Dotyk chropowatych stron papierowej książki. To, czego na co dzień nie zauważasz, a razem składa się na wspaniałość doświadczania codziennego życia.

Olga Mecking w felietonie dla BBC porównuje filozofią hygge do polskiej postawy jakoś to będzie, rekomendując ją jako styl życia na trudne czasy. Zespoły naukowe pod przewodnictwem Sigrid Ladores i Leslie Pitts wskazują, że kierowanie się zasadami hygge może wspierać psychikę nawet pacjentów chorych przewlekle.

Hygge – co to znaczy w urządzaniu domu?

Hygge odnosi się do tworzenia przestrzeni, która promuje relaks, ciepło i harmonię. Duńczycy wychodzą z założenia, że nie da się doceniać codziennych radości tam, gdzie panuje chaos, zagracenie, a wzrok na każdym kroku przykuwają rozmaite rozpraszacze. Styl hygge tworzy bazową przestrzeń, która po prostu jest, nie narzucając się swoimi detalami.

Takie wnętrza mają pomagać w uspokajaniu zmysłów po każdym ciężkim dniu, tworząc relaksującą aurę w opozycji do pędzącego świata zewnętrznego. Filozofia hygge zastosowana w wystroju to kwintesencja tego założenia.

Dlaczego ten styl zyskał popularność?

Hygge przywędrowało do nas wraz ze stylem skandynawskim. Ten minimalistyczny styl był zaś kontrą do klasycznych, mocno dekoracyjnych wnętrz. Moda skandynawska wzięła na cel osoby, które są zmęczone życiem pełnym bodźców.

Narody północnej Europy słyną z wyjątkowo wysokiego poziomu szczęścia, a inne nacje nie od dziś próbują je w tym doścignąć. Sposób upatrują w adaptacji cech stylu życia, które charakteryzują właśnie mieszkańców Północy. Szwedzi szczycą się otwartością społeczeństwa, Norwegowie i Islandczycy umiłowaniem przyrody, Finowie mają najlepszy system edukacji, a Duńczycy właśnie filozofię hygge. Spójrz na najnowszy ranking światowego szczęścia, opublikowany w marcu 2024 roku.

Z raportu wynika, że Dania zajmuje drugie miejsce w skali świata pod względem poczucia szczęścia we wszystkich grupach wiekowych. Uplasowała się zaraz po Finlandii. W top 10 znalazły się także Islandia, Szwecja i Norwegia – kraje podzielające filozofię hygge, choć pod innymi nazwami (np. szwedzkie lagom). Przypadek?

Termin znany od lat przeżył drugą młodość na fali pandemii COVID-19. Zamknięto nas w domach, a wyjście na spacer stało się (na nowo docenionym) luksusem. Przemiana wnętrza w oazę spokoju była w stanie częściowo zrekompensować psychice stres ogarniający cały świat.

Wnętrzarskie zasady hygge

Przejdźmy do zasad, jakimi kieruje się hygge – co to znaczy w praktyce? Wyjaśniamy, jak przestrzeń współgra z tą duńską filozofią szczęśliwego życia.

• Wybieraj wygodne meble, które sprzyjają relaksowi.
• Zwróć uwagę na ułożenie mebli, aby stworzyć przestrzeń sprzyjającą spotkaniom i rozmowom.
• Zadbaj o to, aby w pomieszczeniu było wystarczająco dużo miejsca do swobodnego poruszania się.
• Wyeliminuj zbędne kanty, o które ciągle uderzasz kolanami.
• Ułatw sobie sprzątanie rezygnacją ze zbędnych kurzołapów i wyborem tkanin łatwych w czyszczeniu.
• Wprowadź przedmioty budzące pozytywne skojarzenia.
• Uspokój wzrok kolorystycznym minimalizmem.
• Oddaj hołd naturze doborem odpowiednich materiałów i roślin, a unikaj sztuczności.
• Ogranicz technologię do niezbędnego minimum.
• Sprzeciwiaj się konsumpcjonizmowi poprzez minimalizm i odświeżanie przedmiotów, zamiast kupowania nowych.
• Polub zaokrąglone formy. Badania neuroestetyczne (m.in. zespół badawczy Oshina Vartanian z Uniwersytetu w Toronto) potwierdzają, że mózg odbiera zaokrąglone linie jako przyjaźniejsze.
• Dbaj o zapach – wietrz pomieszczenia, stosuj odświeżacze o naturalnych aromatach.

Prostota, miękkość, otoczenie się tym, co przywodzi dobre myśli i zachęca do relaksu – tak można podsumować styl hygge. Wnętrza tego typu lubią minimalistyczną lekkość. Co ważne, nie tylko wnętrza. Cytując pracę naukową pod kierunkiem Vijay Kumar Jaina [tłumaczenie własne]:

Minimalistyczny styl życia oddaje znaczenie temu, co jest ważne w naszym życiu i ostatecznie nim kieruje. Umożliwia ludziom skoncentrowanie się na swoich priorytetach. Zwiększa koncentrację i produktywność poprzez redukcję stresu oraz utrzymanie środowiska wolnego bez bałaganu.

Elementy wystroju w stylu hygge

W stworzeniu aranżacji pomogą Ci te konkretne elementy wnętrza. Wiele akcentów znajdziesz w sklepach wnętrzarskich skandynawskiego pochodzenia jak Jysk (Dania) czy Ikea (Szwecja). W dalszej części znajdziesz inspiracje wnętrzarskie, które w praktyce ilustrują styl hygge.

Kolory

W stylu hygge dominują kolory neutralne i naturalne, które tworzą ciepłą, przytulną i relaksującą atmosferę.

• Biel to uniwersalny kolor, który odbija światło i sprawia, że pomieszczenie wydaje się większe i jaśniejsze. Idealnie nadaje się do centralnych punktów – ścian, sufitów oraz mebli.
• Beż, czyli ciepły neutralny kolor, który kojarzy się z komfortem i bezpieczeństwem.
• Szarość to elegancki i uniwersalny kolor, który można stosować w różnych odcieniach.
• Brąz to naturalny kolor, który kojarzy się z ziemią. W sam raz na podłogę.

Oprócz tych neutralnych kolorów, w stylu hygge można stosować również akcenty w postaci zieleni, błękitu, różu i innych pastelowych kolorów. Akcenty te powinny być jednak stosowane z umiarem, aby nie przytłoczyć pomieszczenia.

Oświetlenie

Oświetlenie odgrywa kluczową rolę we wnętrzach urządzonych zgodnie z filozofią hygge, ponieważ odpowiednio ograne tworzy intymną atmosferę.

• Ciepła barwa. Żółte i pomarańczowe światło służy relaksowi. Najjaśniejszym dopuszczalnym wariantem jest barwa imitująca światło słoneczne. Wybieraj żarówki w zakresie 2000-5000 kelwinów. Do sypialni wybierz 2000 K, do salonu 2000-3000 K, do kuchni 4000-5000 K.
• Świece. Słusznie kojarzą się z romantyzmem. Dopuszczalne są świece bezzapachowe, jak również aromatyzujące. Umieść je w ceramicznych świecznikach, skuś się także na wersje wolnostojące.
• Abażury z tkanin przyjemnie rozpraszają światło. Lampki stołowe z takimi abażurami zapewniają delikatne, rozproszone światło, idealne do tworzenia przytulnych kącików.
• Kuliste lampy wiszące z papieru i rattanu. Lekkie, minimalistyczne, przywodzą na myśl festiwalowe lampiony.
• Proste formy lamp. Światło ma być dekoracją samą w sobie, zadaniem konstrukcji lampy jest tylko noszenie żarówki.
• Lampy z regulacją poziomu oświetlenia – zwłaszcza jeśli pracujesz w domu i potrzebujesz wtedy mocnego światła. Po godzinach zmniejszysz jaskrawość, by skupić się na relacje.
• Girlandy ze światełek włączone w nocy, zadbają o intymny nastrój. Koniecznie zestaw je ze świecami – wieczór będzie magiczny!

Materiały

W hygge wnętrzach szczególny nacisk kładzie się na naturalne materiały, które wprowadzają ciepło, teksturę i autentyczność do przestrzeni.

• Drewno jest naturalnym materiałem, stanowi więc oczywisty wybór na meble i podłogi. Sprawdzi się lite drewno, a także lekka drewniana sklejka.
• Len to materiał oddychający i przyjemny w dotyku. Idealnie nadaje się na pościel, koce, zasłony i inne tekstylia. Len jest również bardzo trwały i łatwy w pielęgnacji.
• Bawełna, czyli popularna koleżanka lnu. Miła dla skóry, występująca w różnych splotach.
• Wełna – kwintesencja ciepła i miękkości, zachęcająca do okrycia się i odpoczynku.
• Wiklina wprowadza do wnętrza akcent kojarzący się z rzemiosłem.
• Ceramika – kolejny rzemieślniczy akcent.

Takie wnętrze dopuszcza także wykorzystanie szkła i skóry w umiarkowanych ilościach. Traktuj je pomocniczo, w celu indywidualizacji wnętrza.

Meble

Meble w stylu hygge powinny być praktyczne i proste. Mile widziane są zaokrąglone formy.

• Sofy zachęcające do odpoczynku. Głębokie, otulające, najlepiej z obiciami z tkanin w neutralnych kolorach. Duża, miękka sofa z jasnym obiciem, udekorowana wieloma poduszkami i kocem z naturalnej wełny – charakterystyczny element salonu hygge.
• Drewniane stoły i stoliki. Proste, solidne, wykonane z litego drewna. Przykładem może być duży stół jadalniany z surowego dębu, przy którym można zasiąść całą rodziną na długie, wspólne posiłki. Do salonu zaś, postaw stolik z drewna sosnowego z widocznymi słojami, używany przy kawowych spotkaniach z przyjaciółmi.
• Łóżko z drewnianą ramą i wygodnym materacem. Dobrze, by rama miała okrągłe brzegi, a nocne wyposażenie okrywały pościele z naturalnych tkanin. Jako narzuta sprawdzi się wełniany pled.
• Wygodne krzesła i ławki. Dopasowane anatomicznie, z miękką tapicerką lub poduszkami. Przykładem są jadalniane krzesła z giętego drewna bukowego, tapicerowane jasną tkaniną. Z myślą o spotkaniach przy stole można też wyposażyć jadalnię w ławkę pokrytą mięciutkimi poduchami.
• Otwarte półki wiszące i stojące wykonane z drewna, które pozwalają na wyeksponowanie książek, roślin i dekoracji niosących miłe skojarzenia.
• Szafy o prostych kształtach i uchwytach. Ponownie na prowadzenie wysuwa się drewno. Liczy się organizacja przestrzeni w środku – powinna odpowiadać nawykom, ułatwiać znajdywanie potrzebnych rzeczy i dbanie o ubrania.
• Hamaki i wiszące fotele. Tam, gdzie to możliwe, warto zorganizować kącik czytelniczy z bujanym siedziskiem.
• Kamienne i drewniane blaty kuchenne. Mają być łatwe w czyszczeniu. Drewno musi być zabezpieczone lakierem, przy gotowaniu zawsze używaj deski.
• Szafki kuchenne z gładkimi frontami, drewnianymi i szklanymi. Również powinny być łatwe do utrzymania w czystości. Preferowana jest jasna kolorystyka, sugerująca świeżość.

Pomyśl o swoich nawykach.

• Wolisz swobodnie leżeć na kanapie, czy chętniej wybierasz fotel, w którym kulisz się z nogami pod sobą?
• Czy stolik w salonie powinien mieć półeczkę, na której przechowasz aktualnie czytaną książkę, a może wolisz osobisty kącik czytelniczy w innym miejscu domu?
• Ile półek realnie potrzebujesz, tak by nie świeciły pustkami skłaniającymi do kupienia niepotrzebnych bibelotów?
• Rozważ zamówienie szafy personalizowanej, odpowiadającą idealnie na Twoją garderobę (w Ikei możesz samodzielnie zaprojektować szafę na podstawie gotowych rozwiązań, tzw. PAX).

Dodatki

Chociaż hygge zakłada minimalizm, wnętrze nie obędzie się bez dekoracyjno-praktycznego dopełnienia. Oto przykłady dodatków – szukaj czegoś w tym guście:

• grubo pleciony wełniany koc w odcieniu pastelowego różu,
• włochaty dywan w odcieniu szarości,
• beżowe jaśki obleczone lnianymi poszewkami,
• okrągłe pufy,
• wiklinowa ramka na rodzinne zdjęcia,
• szklany wazon w odcieniu czekoladowego brązu,
• suszone kwiaty i trawy,
• zielone rośliny w rattanowych doniczkach,
• zasłony z jednolitych materiałów w szarości i beżu,
• ceramiczne talerze na otwartej półce w kuchni,
• drewniane utensylia kuchenne w ceramicznym wazonie,
• wiklinowy kosz na pranie,
• drewniana mydelniczka-miseczka w łazience,
• ręcznie malowany kubek z gliny,
• plakaty z prostymi grafikami nawiązującymi do natury,
• miękki komplet ręczników w pastelowych kolorach,
• drewniany wieszak na płaszcze.

Rozumiesz już, na czym polega styl hygge – wnętrza mają być przytulne i praktyczne. Poniższe inspiracje ostatecznie wyjaśnią aranżowanie.

Styl hygge we wnętrzach – 7 inspiracji

Przygotowaliśmy inspiracje dla wszystkich najważniejszych stref i pomieszczeń w domu.

1 – Strefa wypoczynkowa w salonie

Najważniejszy element salonu – perfekcyjnie miękki narożnik tapicerowany beżową tkaniną plamoodporną. Pomieści całą rodzinę, psa i przyjaciół. Kolor jest zgodny z odcieniem ścian, dla zachowania spójności odcieni.

Świece i ceramika jako główne punkty dekoracji nie narzucają się, a wypełniają pustkę tego dużego salonu. Otwarte drewniane półki są z tego samego kompletu, co niski, duży stolik. Pasteloworóżowe tekstylia przełamują monotonię barw – spójrz na ten cudowny koc. Do pełni szczęścia brakowałoby tylko kominka… ale tutaj nie brakuje!

2 – Kuchnia dla minimalistów

Mniej znaczy więcej. W tej kuchni jest tylko tyle mebli, ile potrzeba – w sam raz dla singla lub pary. Minimalistyczne fronty szafek (otwarcie po naciśnięciu) łatwo się czyści. Za swoistą dekorację służą słoiki z przyprawami i kaszą oraz solniczka – pozostałą przestrzeń, zamiast na kurzołapy, wykorzystano na żywe rośliny. Zauważ, że lodówka ma zaokrąglone brzegi, dzięki czemu kuchnia wydaje się jeszcze przyjaźniejsza.

Nie obyłoby się bez stołu, przy którym zjesz kolację z ukochaną osobą i wygodnie rozsiądziesz się na krześle z giętym oparciem.

3 – Sypialnia – ostoja błogości

Sen to podstawa dobrego samopoczucia, a otoczenie, w którym zasypiasz i budzisz się co rano, ma ogromny wpływ na jakość wypoczynku. Sypialnia utrzymana w stylu minimalistycznej przytulności to same pozytywy. Pomaga się wyciszyć przed porą snu, a organizacja przestrzeni ułatwia poruszanie się po ciemku.

Duże, drewniane łóżko nakryte pościelą z naturalnej tkaniny zachęca do odpoczynku. Po wstaniu możesz od razu zaścielić łóżko, a ubierać się na drewnianej ławce – pod nią jest dywanik, ogrzewający stopy, zanim założysz skarpety. Jako oświetlenie wykorzystano półprześwitujące lampy, efektownie rozpraszające promienie żarówki.

Jeden stolik nocny z misą na drobiazgi wystarczy w zupełności – właściciel tej sypialni mieszka sam, więc po drugiej stronie łóżka zdecydował się na dekoracje. Jakie? Oczywiście drewno, najprostszy szklany wazon i suszona roślinność. Co powiesz na ciekawy dodatek – nonszalancko związany sznur?

4 – Styl hygge w łazience

Łazienka i przytulność? To pomieszczenie kojarzy się raczej z chłodem i praktycznością. Hygge na każdym kroku udowadnia, że to da się zgrabnie połączyć!

Za klimat tej łazienki odpowiadają miękkie ręczniki i drewniane akcenty. Pokrycie ścian cegiełkami nadaje wnętrzu swojskiego charakteru. Wolnostojąca, głęboka wanna, zachęca do zorganizowania sobie relaksującej kąpieli – niezbędne akcesoria postawisz na stoliku, znajdującym się w tej chwili pod oknem. Z wanny wyjdziesz prosto na dywanik, gdzie spokojnie otulisz się dużym kąpielowym ręcznikiem.

Usuń z pola widzenia zapas aktualnie zbędnych kosmetyków i akcesoriów. Zamknij je w szafce poza zasięgiem wzroku, by nie rozpraszały.

5 – Pokój dziecięcy – spokój malucha i rodziców

Dziecięce pokoiki powinny być urządzone w stonowanym guście, by nie rozpraszać ciekawskiego malucha. Hygge to jest to – drewno, wiklina, tkaniny, biel i beż gwarantują, że dziecko poczuje się tutaj bezpiecznie. Nie ma tutaj kolorowych zabawek, świecących dekoracji i innych rzeczy, które (według współczesnych pedagogów) powodują chroniczne przebodźcowanie.

Przyjazność otoczenia przyniesie chwilę wytchnienia także rodzicom. Wygodne siedzisko wyłożone poduszkami przyda się każdego wieczoru, podczas usypiania pociechy.

6 – Domowe biuro bez rozpraszaczy

Aranżacja przestrzeni do pracy i nauki ma cos wspólnego z pokojem dla niemowlaka – tutaj również nie powinno być rozpraszających elementów. Biała ściana, proste biurko i wygodne krzesło w zupełności wystarczą – skoncentrujesz się na tym, co w danym momencie istotne. Ulokuj home office w pobliżu okna lub balkonu, bo dzienne światło służy wydajności pracy.

Zastanów się, ile szuflad potrzebujesz – może takie małe biurko zupełnie Ci wystarczy? Plus do łatwości sprzątania, jak i bieżącego utrzymywania porządku.

Jeśli do tej pory w Twoim otoczeniu królowały bibeloty i stosy papierów, wymiana aranżacji na coś w tym guście przełoży się na wydajność. Gwarantujemy, że już nie przyłapiesz się na kontemplowaniu w dekoracji w godzinach pracy!

7 – Salon jako centrum życia

Jeśli dysponujesz kawalerką lub dużym salonem, w którym spędzasz większość dnia, zainspiruj się poniższą propozycją. Mamy tutaj 3 strefy – wypoczynkową, jadalnianą i roboczą.

Sofa obita miękką ekoskórą nie skrzypi, pozostaje łatwa do czyszczenia. Fotel przy biurku jest anatomicznie wyprofilowany, szeroki rozstaw nóg dodaje wrażenia stabilności. Na jadalnianą część składa się najprostszy drewniany stół, krzesła z giętego drewna wyłożone tapicerką – nic więcej nie potrzeba do spotkań przy obiedzie. W wydzieleniu stref pomagają wiszące lampy o geometrycznej formie. Za uniwersalną dekorację służą żywe rośliny. Podłogę pokrywa, a jakże, jasne drewno.

Ciekawym dodatkiem jest biurko przymocowane bezpośrednio do ściany. Bez szuflad i szafek – bo właściciel ich zwyczajnie nie potrzebuje. Kwintesencja praktyczności w stylu hygge!

Co nie pasuje do tego stylu?

Doskonale wiesz już, jak powinna wyglądać aranżacja hygge, co to znaczy i dlaczego właśnie tak. Do kompletu uściślamy, czego zdecydowanie unikać (albo przynajmniej próbować unikać!).

• Jaskrawe kolory i nadmiar wzornictwa – operuj barwami ostrożnie.
• Metale – mimo naturalnego pochodzenia, trudno zaliczyć je do przytulnych elementów.
• Plastikowe elementy kłócą się z założeniami hygge – ta filozofia radzi szukać relaksu wśród naturalnych akcentów.
• Regularnie sprzątaj, nie dopuszczaj do chaotycznego stanu.
• Zrezygnuj z nadmiaru elektroniki. Zamykaj laptopa, przestrzeń z komputerem odgrodź drewnianą ścianką. Jeśli to możliwe, stwórz w pokoju przestrzeń całkowicie pozbawioną zdobyczy technologii.
• Jeszcze jedno technologiczne obostrzenie – wyrzuć telewizor z sypialni. Niebieskie światło emitowane przez ekran negatywnie wpływa na jakość snu.
• Pozbądź się z widoku rzeczy budzących złe skojarzenia. Żadnych zdjęć z osobami, których nie lubisz, książek, które Cię zawiodły czy prezentów pozostałych po byłym partnerze!
• Nietypowe formy, futurystyczne wariacje designerskie – dekoracyjne wizjonerstwo nie jest zgodne z hygge.
• Zimne światło (powyżej 5000 K) to zły pomysł. Działa pobudzająco, więc stosuj je tylko tam, gdzie nie możesz się relaksować.
• Drogie, luksusowe rzeczy. Nieważne, czy widać po nich, że są drogie. Ważne, że przejmujesz się, by ich nie zniszczyć, a może nawet… wyrzucasz sobie horrendalny wydatek.

Styl hygge to to, co znasz, lubisz, miło kojarzysz. Tej zasady trzymaj się na każdym etapie projektowania swojego domu.

Podsumowanie

Koncepcja hygge, pochodząca z Danii, odnosi się do tworzenia atmosfery ciepła, i przytulności, sprzyjającej relaksowi. Hygge nie ma dokładnego odwzorowania w języku polskim – najbliżej mu do naszego jakoś to będzie, czyli jednego wielkiego wrzucenia na luz.

W kontekście wnętrzarskim styl hygge można osiągnąć poprzez stosowanie kilku kluczowych zasad i elementów. Miękkie tkaniny, naturalne materiały, ciepłe oświetlenie, porządek i minimalizm – to tego można streścić reguły. Ogranicz widok elektroniki, schowaj zapasy przyborów toaletowych do zamkniętych szafek. Zrób porządek z bibelotami, które tylko dokładają Ci sprzątania.

Zadaniem przestrzeni jest umożliwienie cieszenia się drobnymi przyjemnościami. Stawiaj więc na wygodę, wizualny spokój, zadbaj o przestrzeń do spędzania czasu z najbliższymi i wyciszania umysłu.

Wprowadzisz hygge u siebie?

Bibliografia

1. Ladores S, Billings R, Polen M. Using Hygge to Promote Wellness and Coping With a Chronic Illness. Creat Nurs. 2022 Nov 10;28(4):279-282. doi: 10.1891/CN-2021-0082. PMID: 36411040.
2. Pitts LN, Woods B, Polen M, Nichols LS, Ladores S. Transcending Limitations: A Phenomenological Exploration of How Hygge Practices Enrich the Lived Experiences of Adults with Cystic Fibrosis. Creat Nurs. 2024 Feb;30(1):74-86. doi: 10.1177/10784535241228522. Epub 2024 Jan 30. PMID: 38291619.
3. Vartanian O, Navarrete G, Chatterjee A, Fich LB, Leder H, Modroño C, Nadal M, Rostrup N, Skov M. Impact of contour on aesthetic judgments and approach-avoidance decisions in architecture. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013 Jun 18;110 Suppl 2(Suppl 2):10446-53. doi: 10.1073/pnas.1301227110. Epub 2013 Jun 10. PMID: 23754408; PMCID: PMC3690611.
4. Jain VK, Gupta A, Verma H. Goodbye materialism: exploring antecedents of minimalism and its impact on millennials well-being. Environ Dev Sustain. 2023 Jun 8:1-27. doi: 10.1007/s10668-023-03437-0. Epub ahead of print. PMID: 37363025; PMCID: PMC10249935.
5. Felietony Olgi Mecking dla BBC.
6. World Happiness Report 2024.